Diyarbakır'ın Çınar ilçesinde, Roma İmparatorluğu zamanında 'askeri yerleşim' adına geçer not UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ndeki 3 bin salname Zerzevan Kalesinde hafriyat emekleri kararı içtima 1.5 mt. altında, 2.5 santim çapa eş 4 gr. ağırlığı bulunan bakır ve tutya karışımı rozet yahut askeri üniformada geçer not çapraz bulunduğu kestirim edilen kitap ortaya çıktı.
Şimdiye denli Roma devri Mithras arsa altı tapınağı, defans kulesi, kilise, dümen binası, konutlar, hububat ve tabanca depoları, sığınaklar, kayaç mezarları, su kanallarının yanı esna nice hayati kitap ortaya çıkarıldı. Kazı emekleri bitmeme etmiş bulunduğu tam Doğu surlarının antre kapısında mevcut bu kitap merak uyandırırken araştırmacılar eserin Zerzevan Kalesine nasıl geldiğini araştırmaya başladı. Yaklaşık 250-300 sene arası arazi altında kalmış bulunduğu kestirim edilen bu eserin, Amerika'nın yapılış sembolü bulunduğu düşünülüyor.
Kazıyla ilgilendiren düzentileme dalında İhlas Haber Ajansı muhabirine açıklamalarda mevcut Dicle Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Kazı Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, eserin üstündeki makalenin ABD Birleşik Devletleri'nin önce resmi sloganı bulunduğunu belirtti. Coşkun, “Biz girişin bulunduğu şarki surlarında hafriyat yaparken yıkıntıların altında enteresan müşterek buluntuya rastladık. Baktığımız devir müşterek rozet ve ya müşterek çapraz olmalı. Üzerindeki motifler az buçuk ayrımlı öbür hafriyat bilimsel eserlere göre, müşterek kartal, kartalın esen pençesinde müşterek zeytin dalı, sol pençesinde 13 ok, başlangıç kısmının üstünde 13 kıta yıldız, ağzında ise müşterek parşömen, parşömende Latince 'E Pluribus Unum' çokluktan birliğe yazıyordu. Biz bu çalışmalarımızda Amerika'nın yapılış sembolü bulunduğunu gördük. E Pluribus Unum'da Amerika'nın önce resmi sloganı. Bu örge çağımızda ABD Birleşik Devletinde kullanılıyor. Üretim teknolojisine baktığımızda 15. Yüzyıl sonrası, toprağın altında kalma süresini de tartmak düşüncesince nice çözümleme yaptık, bu analizlerde 250-300 sene toprağın altında kaldığını belirleme ettik. 18. Yüzyıldan itibaren toprağın altında kalmış, amma velakin çıkmış bulunduğu derinlik 1.5 metre. Bu sima rozet ve düğmelerin ABD ve İngiltere'de üretimleri var, ABD 1776'da kurulmuş, önce kere bu motifin gibisi 1782'de çizilmiş, askerlerin üniformasında 1850'lerden uygun ayrımsız olmayıp gibisi çizimleri var. Fakat Zerzevan'daki rozete mail motifler 1902 senesinde Amerika'da askerler kabilinden resmî elbise düğmesi adına kullanılmış. Şaşırtıcı bu rozet yahut resmî elbise düğmesi buraya nasıl geldi, bu denli derinliğe nasıl ulaştı. Bizim burayla ilgilendiren çalışmalarımız bitmeme ediyor, kitap 2,5 santim çapı, 4 gramda müşterek ağırlığı var. Bakır ve tutya karışımı müşterek rozet, ABD ve İngiltere'de bunlardan mevcut, ancak hafriyat bilimsel müşterek kazıda hakeza müşterek derinlikte on paralık ortaya çıkartılmamış ve önce kere Zerzevan Kalesinde ortaya çıkartıldı” dedi.
Murat Başal