Çanakkale
Trabzon'un Çaykara kazasının rustik mahallelerinden Şahinkaya'da 48 sene evvela meydana mevrut heyelanın peşi sıra Gökçeada'ya göçen ve tradisyon göreneklerini bitmeme ettiren 61 hanenin fertleri, senelerdir imece usulü ile zeytin biriktirerek dayanıklı ortak teavün örneği sergiliyor.
Şahinkaya'da 1973 senesinde yaşanmış bulunan heyelandan sonradan 61 hane, büyüklük çeşidinden Çanakkale'nin Gökçeada ilçesinde düz yazı edilen ve "Şahinkaya" ismi maruz köye yerleştirildi.
Memleketlerinden 1400 kilometre öteye, tek bilmedikleri ortak alana huruç fail Karadenizliler, devletin kendilerine sağlamış bulunduğu imkanlarla ekincilik ve hayvancılıkla uğraşmaya başladı. Göçün evvel yıllarında gurbetlik zorluğu canlı köylüler, kestirmece gayrisıhhi asırdır ülke bildikleri, Türkiye'nin en şişman adasında dünyasına bitmeme ediyor.
Şahinkayalılar, Karadeniz'den Ege'ye bire ortak isimle kurulan köylerinde yaşama geçirdikleri kooperatifin peşi sıra 3 sene evvela 175 bin Avro yatırımla açtıkları zeytinyağı fabrikasıyla ekonomiye de yardım sağlıyor.
Yaklaşık gayrisıhhi asırdır imece usulü ile zeytin toplayan Şahinkayalılar, buradan aldıkları afiyetle örf ve adetlerine ilişkin avlu sürdürüyor.
Köylerinin arazisinden birleşen zeytinler yapraklarından ayıklanıp kovalara dolduruluyor. Buradan fabrikaya getirilen yüzlerce kilo zeytin, meydana getirilen duanın peşi sıra fabrikada sıkılıp paketlenerek satışa amade bir vaziyete getiriliyor.
Gökçeada Dereköy Şahinkaya Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Azmi Nafi Uygun, AA muhabirine, Şahinkayalılar kendisine imece usulü emekleri bitmeme ettirdiklerini söyledi.
Uygun, "Burada köylülerimiz ve ayrıca adadaki arkadaşlarımız ile bu arada elle emektar yöntemlerle zeytin topluyoruz. Sağ olsunlar bu sezonda da köylülerimiz, arkadaşlarımız bizlere dayanak noktası verdiler. Yine imece usulü ile zeytinlerimizi topluyoruz." dedi.
Yetiştirdikleri zeytin türünün Ladolya bulunduğunu özetleyen Uygun, bu zeytinin dünyada hoppadak Gökçeada ve İspanya'da bulunduğunu tabir ederek, şunları kaydetti:
"Bu zeytinin hasım aşırı kıymetlidir. Özellikleri dolayısıyla de Türkiye'de bu lezzette bambaşka ortak zeytinyağı yoktur. Ladolya cinsi zeytin hoppadak yağlıktır. Biz de bundan ötürü zeytinimize aşırı kadir veriyoruz. Bundan sonradan bakımlarına da kesafet vereceğiz. Günlük 80 titrem el işi kapasitesine ehil fabrikamızı da 3 sene evvela kurmuştuk. İmece usulü gerçekte ortak vakitler baştan sona vardı ancak hâlâ az yapılmaya bitmeme ediliyordu. Biz bu gelenekten vazgeçmeyerek bitmeme ettiriyoruz. Elle topladığımız bu zeytinlerimizi hâlâ sonradan fabrikamızda sıkacağız."
Başkan Uygun, bu geleneği yaşattıkları düşüncesince aşırı bahtiyar olduklarını dile getirerek, şu şekilde bitmeme etti:
"Komşularımız ile arkadaşlarımız ile gene ortak arada kazanmak aşırı önemli. Eski günlerde bulunduğu kabilinden ortak arada teavün duygusunu bu seviyeye boşaltmak aşırı dobra oldu. Biz buraya geleli 50 sene oldu. Örf ve adetlerimize bitmeme ediyoruz. Benim merhum babamın ortak sözü vardı 'Bir işin başlangıcında kendin olmazsan değerli olamazsın' derdi. Biz de özellikle üyelerimiz kazanmak neredeyse hepsi arkadaşlarımız ile gayrisıhhi asırdır bu imece geleneği türkiye bulunan Gökçeada'da sürdürmeye bitmeme ediyoruz. Çok dobra oluyor."
"Zeytin toplarken de beraberiz"
Şahinkaya sakinlerinden Nurhan Atalay da bebek yaşta geldikleri adada levent boylu süredir yaşantı sürdürdüklerini anlattı.
Eski gelenekleri bitmeme ettirmenin mutluluğunu yaşadıklarını kaydeden Atalay, "Burada emektar örf ve adetler bitmeme ediyor. Sadece düğünlerde beraberce değiliz, zeytin toplarken de beraberiz. Hep bu arada imece usulünü bitmeme ettiriyoruz. Çok mutluyuz." ifadelerini kullandı.
Ziraat Mühendisi ve Organik Tarım Koordinatörü Muharrem Serttaş ise Ladolya cinsi zeytinin aşırı hususi ortak verim bulunduğunu belirterek, şunları söyledi:
"Yaptığımız araştırmaya uyarınca bu zeytin şekli kestirmece 250 sene evvela Gökçeada'ya getirilmiş. Dolayısıyla buranın hava kuşağına alışmış. Bölgeye karışabilme sağlamış. Bunu bambaşka yere götürdüğümüz devir burada elde ettiğimiz zeytinyağının tadını almak beklenen değildir. Bu özelliklerinden çevre Gökçeada'nın hasım aşırı kaliteli. Şu anda bu zeytin hoppadak Gökçeada'da ve İspanya'da yetiştirilmektedir."