Trabzon
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) ve Trabzon Üniversitesi (TRÜ) bilimsel nitelikli personelinin, sema engellilerin yaşamış olduğu yazışma problemini dökmek gibi hazırladığı Üç Boyutlu Türk İşaret Dili Avatarı (TİD3B) projesi, Türkçe metinleri kendi kendine adına Türk ayraç diline çeviriyor.
KTÜ Bilimsel Araştırmalar Birimi çeşidinden da desteklenen TİD3B projesinde, TRÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hasan Karal öncülüğünde değme dü üniversiteden Prof. Dr. Mevhibe Coşar, Dr. Öğretim Üyesi Ekrem Bahçekapılı, Öğretim Görevlisi Dr. Semra Fiş Erümit, Araştırma Görevlisi Dr. Lokman Şılbır, Öğretim Görevlisi Adil Yıldız ve Araştırma Görevlisi Murat Atasoy fariza aldı.
Ekip 3 salname emek harcaması kararı el telefonu yahut bilgisayarda kullanılabilen, 2 bin 700'den birlikte tomar Türkçe kelimeyi ayraç diline çeviren yazılım hazırladı.
TİD3B projesi, TEKNOFEST 2021'de "İnsanlık Yararına Teknolojiler" yarışmasında özürlü teknolojileri dalında darülfünun ve giysi kategorisinde birinciliğe müstahak görüldü.
TRÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Karal, AA muhabirine, TİD3B projesiyle rütbe kazanmaktan duyduğu mutluluğu dile getirdi.
Herkesin anbean özürlü olma potansiyeline cemaat bulunduğunu tamlayan Karal, "Ancak engellilerin hayat standardını çoğaltmak bilimsel nitelikli ve toplumsal manada bizim elimizde, buna gereğince Ar-Ge projeleri akıbet basamak önemlidir." dedi.
Karal, TİD3B projesini henüz da geliştirmeyi hedeflediklerini kaydetti.
Proje yürütücüsü Dr. Bahçekapılı ise sema özürlü bireylerin topluma henüz birlikte tomar ahenk sağlamalarını amaçladıklarını tabir ederek, "TİD3B, 3 salname birlikte çalışmanın sonucudur. Kovid-19 zamanına balya gelmesine rağmen cansiparane çalışıp bu projeyi tamamlamanın mutluluğunu yaşıyoruz." niteleyerek konuştu.
İşitme engellilerin başta amme müesseselerinde dava yaşadıklarını kaydeden Bahçekapılı, şunları söyledi:
"Onların sorularının cevaplanması enine boyuna önemli. TEKNOFEST'te rütbe almamız bizi aşırı bahtiyar etti fakat bunun yanından projenin insanoğlu çeşidinden tanınması ve farkına varılması da bizim düşüncesince enine boyuna önemli. TİD3B projesi ne genişliğinde aşırı kullanılırsa sema engellilerin içinde bulunmuş olduğu boyut o genişliğinde güzel anlaşılacak ve toplumdaki iletişimleri henüz da kalık olacak. Projedeki esas erek da bu zaten."
Araştırma Görevlisi Murat Atasoy da hususi eğitimde teknolojiler hesabına türlü icraat yaptıklarını belirterek, "Metni ayraç diline dönüştürmeyi hedefleyen birlikte ortam oluşturarak, birlikte nebze de olsun bunu başarabildik. Bu bap hala tükenmiş değil, aşırı kalık olduğumuz birlikte mevzuda emek vermek yapıyoruz. Aynı sürede bu mevzuda doktora tezi de hazırlıyorum." dedi.
Sadece Türkiye'de değil evren genelinde sema engellilerin yazışma dair dava yaşandığını dile getiren Atasoy, şu şekilde konuştu:
"Biz de bu mevzuda elimizden geleni gerçekleştirmek düşüncesince çalışıyoruz. Özellikle engelliler üstünde aşırı levent boylu zamandır çalışıyoruz. Ancak sema engelliler hesabına akıbet 3 yıldan bu yana çalışmalarımızı yürütüyoruz. Türkiye'de ayraç dili bilici beş on insanoğlu var. İşitme engelliler toplumdan uzaklaşmış durumda, ekibimizle geliştirdiğimiz projeyle az buçuk olsun bunu dökmek istiyoruz."
