İstanbul
İnsan aracılığıyla meydana getirilen en nazik su yollarından Süveyş Kanalı, hizmete alındığı günden beri 152 sene geçmiş olmasına karşın hem evren ticareti aynı zamanda Mısır ekonomisi düşüncesince önemini koruyor.
Mısır'ın Osmanlı toprakları ortada toprak almış olduğu fasıl bulunan 17 Kasım 1869 senesinde açılışı gerçekleşen ve ahit Mısır sınırlarında toprak meydan Süveyş Kanalı, Kızıldeniz'i, Akdeniz'e bağlıyor. İnsan aracılığıyla düz yazı edilmiş bulunan 193 kilometre uzunluğundaki kanal, dünyanın en hareketli su kanalları ortada ön sıralarda toprak alıyor.
Süveyş Kanalı ve Kanal İstanbul'a bağlı AA muhabirine izah önleyen Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Başkan Yardımcısı Doç. Dr. İsmail Numan Telci, "Süveyş Kanalı, global tecim ve Mısır ekonomisi düşüncesince nice yönden önemlidir. Küresel ticaretin tahminî yüzdelik 12'si, Asya'nın büyüyen pazarlarını Avrupa'ya derya aracılığıyla bağlayan bu ters koridordan bitmeme etmektedir." ifadesini kullandı.
Telci, global ticaretin tahminî yüzdelik 12'sine ek olarak, sıvılaştırılmış katıksız gazın tahminî yüzdelik 8'inin de gelişigüzel güneş bu kanaldan geçtiğini söyledi.
Süveyş Kanalı'nın çelimsiz müşterek müddet düşüncesince bile müşterek biçimde bloke olmasının, evren ekonomisi ve ticareti üstünde ağırbaşlı etkilere bozukluk olabildiğine aksan önleyen Telci, laflarını şöyle sürdürdü:
"Bu hale müşterek dayanıklı bu senenin başlarında yaşandı. 23 Mart 2021'de yaşanmış bulunan vakada Ever Given anlı şanlı sefine Süveyş Kanalı'nda karaya oturdu ve kanaldan geçişleri ağız ağıza engelledi. Bazı şirketlerden tahsil edilen verilerde, Ever Given'in gelişigüzel güneş geçek üstünden tahmini 9,6 bilyon dolarlık ticareti engellediğini paylaşıldı. Bu miktar indirgendiğinde, saatte 400 milyon dolara ve 3,3 milyon titrem kargoya yahut dakikada 6,7 milyon dolara eşittir. Alman sigorta firması Allianz'ın değerlendirmelerine gereğince ise tıkanıklık global ticarete haftada 6 bilyon ila 10 bilyon dolar ortada müşterek maliyete kez açtı. Gerek bu rakamlar gerekse de kanaldan sabık sefine sayısı ve bunun Mısır düşüncesince finansal getirisi, Süveyş Kanalı'nın zamanımız global ticaretinde ve Mısır'ın ekonomisinde ne derece ehemmiyetli olduğuna ortaya koymaktadır."
Mısır ekonomisine salname 5,8 bilyon dolar dirimlik sağlıyor
İsmail Numan Telci, kanalın Mısır düşüncesince gelişigüzel güneş sayı farkı 15 milyon dolar, salname ise 5,8 bilyon dolar dirimlik sağlayıcı ehemmiyetli müşterek finansal pınar olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Dolayısıyla, Süveyş Kanalı Otoritesi Başkanı Usame Rabie'nin yaşanmış bulunan akse esnasında belirttiği gibi, Ever Given'in karaya vurması kararında Mısır gelişigüzel haset düşüncesince tahminî 15 milyon dolarlık müşterek dirimlik yitirilmesine sunulan kaldı. Bununla birlikte, birtakım iletişim araçları kuruluşları kabilinden Süveyş’e seçenek planların değerlendirilmesi dair duyum yapıldı. Bu bağlamda, özellikle İsrail'in Eylat kentinden Doğu Akdeniz'e derece planlanan Ben Gurion Kanalı anlı şanlı müşterek su yolunun yapımı dile getirildi."
Mısır'ın sonuç 10 yılda Süveyş'i bollatmak ve yetiştirmek düşüncesince icraat gerçekleştirdiğini tamlayan Telci, "Bu kapsamda meydana gelen sonuç çalışmalar, gemilerin geçek üstünden ilerleyiş ve intikal sürelerini tacil etmek neredeyse 2015 senesinde 35 kilometre uzunlukta koşut müşterek kanalın yapımı oldu. Bu çalışmaların hep maliyeti tahminî 509 milyon dolar kendisine kaydedildi. Bu icraat menfez uğrunda bulundurulduğunda, Mısır'ın Süveyş'e ne derece ehemmiyet verdiği güneş yüzüne çıkmaktadır." ifadelerini kullandı.
Telci, Süveyş Kanalı'na birtakım global güçlerin de küsurat ilgisinin olduğuna aksan yaparak, "Bu çerçevede Rusya ve Çin üzere devletler Süveyş Kanalı güzergahında başıboş tecim yerleri ihdas girişimleri yapmakta ve gine bu bölgedeki limanlarda çalışan olmaya çalışmakta." değerlendirmesinde bulundu.
"Kanal İstanbul mühim açıdan ehemmiyetli müşterek avantaj olacak"
Kanal İstanbul'un da planlandığı biçimde yapılması yerinde Türkiye düşüncesince ağırbaşlı müşterek finansal pınar oluşturmasının yanında mühim açıdan da ehemmiyetli müşterek avantaj olacağını anlatım fail Doç. Dr. Telci, "Nitekim planlamalara gereğince Kanal İstanbul'dan günde tahminî 150 geminin geçeceği düşünülmekte ve bu trafiğin Türkiye'ye salname getirisinin minimum 8 bilyon dolar olabileceği kestirim edilmekte." dedi.
Telci, geçek süresince düz yazı edilecek bulunan tecim bölgelerinin ekonomiye yapacağı katkılara bağlı kendisine da şunları kaydetti:
"Kanal süresince düz yazı edilecek bulunan tecim yerleri de İstanbul'un global ticaretin merkezlerinden bir tanesi olma konumunu güçlendirecek. Öte taraftan Kanal İstanbul projesinin yaşama geçmesiyle İstanbul Boğazı'ndan devrolmak yerinde kesirler riskli ikrar edilen gemiler, toy kanala yönlendirilecek ve bu açıdan ortaya çıkması beklenen mesail asgariye indirilecek. Bu durumun müşterek ayrıksı müspet kararı ise Kanal İstanbul projesinin, İstanbul Boğazı’nın zamanı yapısının korunmasına da katkıda bulunacak olmasıdır.
