İzmir
İzmir'in Tire ilçesindeki atölyesinde müşterek tane başına istihsal fail körüklü çizme ustası Hasan Hüseyin Öter, siparişlere karşılık vermekte zorlanıyor.
Geçmişte efelerin ve ağaların "alametifarikası" bulunan körüklü çizmeler, bundan böyle arı hususi siparişler düşüncesince üretiliyor.
Halk oyunu toplulukları, paradigma ve film alanının yanında meraklılar da Ege Bölgesi'ndeki az sayıdaki ustaya ısmarlama vererek, bu hususi çizmelerden edinebiliyor.
İzmir'in Tire ilçesinde 71 yaşındaki Hasan Hüseyin Öter, Tarihi Kutu Han'daki atölyesinde müşterek tane başına, anadan görme yöntemle körüklü çizme üretiyor.
Hasan Hüseyin Öter, AA muhabirine, kendisinin Karateke köyü Yörüklerinden olduğunu, mesleğini ise 11 yaşlarındayken çıraklığını hazırlamaya başladığı ustası İrfan Kahya'dan öğrendiğini söyledi.
Tire'de bundan böyle arı kendisinin bu işi yaptığını aktaran Öter, "Eskiden bu bölgede, başta Tire'de günce giysi buydu. Ustamın ustası 1920'li senelerde müşterek arayışa giriyor. Aslında körüklü değil yığma, herhangi kalıbın üzerinde orantısız şekildeydi. 1951 senesinde benim ustam onun eline kimesne su dökemez. O bu bir duruma getirdi." dedi.
"Yapımı 10 gündüz alıyor"
Ayakkabıların herhangi müşterek deriden olabileceğini, körüklü çizmelerin imalatında hoppadak dü yaşlarında dana derisinin kullanıldığını özetleyen Öter, içindeki derinin de hususi müşterek işlemden geçtiğini söyleyerek, şöyleki bitmeme etti:
"Meşe ağaçlarının kozalaklarının dibindeki tırtır dediğimiz materyal un yapılıyor. Çizmenin içindeki deriyi de o unun içerisine yatırıyoruz. Efeler örtüsüz bacakla giydirilmiş olduğu düşüncesince sağlığına dokunca vermesin niteleyerek kimyevi uğur boncuğu materyal kullanılmıyor. İki büküm ten birbirine yapıştırılarak parçalar birbirine dikiliyor. Sonra kalıba çekiliyor. Bacak kalıbında müşterek gündüz duruyor. En sonuç kalıptan çıkarılıyor ve körükleri yapılıyor. Sonra gene dü gündüz kalıpta bekliyor. Kuruyor ve alıcıya veriliyor."
Öter, çivilerin ve geçer öteki materyallerin ağız ağıza natürel bulunduğunu ve müşterek eş çizme yapımının kestirmece 10 gündüz sürdüğünü söyledi.
Yörük kültürünün eğer olmazsa olmazı körüklü çizmeler
Tamamen insana hususi istihsal yaptığını da aktaran Öter, laflarını şöyleki sürdürdü:
"İki ferdin de ayağı 42 kabil lakin göt uymuyor o sebepten ağız ağıza insana hususi siparişle yapıyorum. Ölçü alıyorum. Türkiye'nin herhangi müşterek yerinden mevrut var. Yörükler alışveriş günleri Yörük Bayramı tertipliyor. O eyyam düşüncesince siparişlerim oluyor. Ege Üniversitesi halkiyat ekipleri istiyor, kostümcüler istiyor. Yörük kültürünün eğer olmazsa olmazıdır körüklü çizmeleri. Çok iyi müşterek meslek, vaktiyle ilkokulu mütemmim füru şakirt adına veriliyordu lakin demin kimesne gelmiyor. Ege Üniversitesi halkiyat ekipleri istiyor. Siparişlere yetişemiyorum, arzu çok. 124 eş siparişim mevcut 2022 Nisan sonuna derece doluyum."
"10 insana kafi gelecek iş var"
Artık domestik üst baş giyenlerin az daha kalmadığını ve müşterek devre ilginin ağız ağıza bittiğini özetleyen Öter, şunları kaydetti:
"Ölmeye beniz tutmuş haldeyken sonuç 8 senedir Ege'nin Yörük köylerinin dernekleri ısmarlama veriyor. Deveciler var, zeybekler var, yiğit grupları, üniversitelerin raks grupları çeşidinden iri beğenme görüyoruz. Şu an 10 insana kafi gelecek iş var. Avrupa'da Türk haset düşüncesince hususi ısmarlama veriyorlar. Amerika'da Türk günleri düzenleniyormuş hususi eyyam düşüncesince ısmarlama veriyorlar. Her milletin kendine başmaklık çizmesi mevcut bu körüklü çizme ağız ağıza bizlere ait. Rusların arkadan fermuarlı, Fransızların arkadan bağcıklı lakin bu körüklü çizme ağız ağıza bizlere has. Avrupa'dan aşırı müşterim var. Danimarkalı müşterek avrat yaptırdı. Altını nalın kabilinden istedi. İsmimi de dibine yazmamı istedi. Danimarka'ya gittiğimde şu ustaya yaptırdım, diyeceğim dedi."
