Erzincan
Sovyetler Birliği döneminde, 77 yıl ilkin Ahıska'dan sürgün edilen ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla, Ukrayna'dan kafileler şeklinde getirilerek Erzincan'ın Üzümlü ilçesine yerleştirilen Ahıska Türkleri, 6 senedir öz devletlerinde tradisyon göreneklerine mucibince hayatlarını sürdürmenin mutluluğunu yaşıyor.
Sovyetler Birliğince 14 Kasım 1944'de, Gürcistan'ın Ahıska alanından sürgün edilen Ahıska Türkleri akıbet kendisine yaşadıkları Ukrayna'dan Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın emriyle Aralık 2015'te Türkiye'ye getirilmeye başlandı. Kafileler şeklinde Türkiye'ye getirilen ailelerden ortak kısmı Erzincan'ın Üzümlü ilçesindeki 4 mahallede kendileri düşüncesince yaptırılan TOKİ konutlarına yerleştirildi.
Ukrayna'dan çabucak ferdî eşyasını getirebilen Ahıska Türkleri'nin yerleştirildikleri evlerdeki ahali eşyası ve gayrı gereksinimleri mutluluk kabilinden karşılandı.
İlçedeki TOKİ konutlarında eğleşme fail 595 aileden oluşan 2 bin 730 Ahıska Türkü, dirlik içre yaşadıkları öz devletlerinde tradisyon ve göreneklerini de sürdürüyor.
Türkiye'de örf, adet, tradisyon ve göreneklerini aksatmadan canlı Ahıska Türkleri'nde dünkü evlenmiş gelin, evine geçmiş mevrut misafirlerini gelinliğiyle nazikâne karşılıyor. "Temen (Saygı)" ismi sunulan bu tradisyon çerçevesinde eve mevrut misafirin uğrunda dizlerinin üzerinde eğilen eş peşi sıra odaya tahsil edilen misafire yerel yemeklerinden "hinkal" pişirip muhtelif ikramlarda bulunuyor. Gelin ikramların servis edilmesi esnasında girmiş olduğu odadan gine misafire hürmet belirtmek şartıyla sırtını dönmeden çıkıyor.
Ahıska Türkleri, baharın gelişini tebrik etmek ve bereket bünyesinde ortak yıl kılmak düşüncesince ise geleneklerine mucibince inşası tahminî 1 hafta devam eden "sümelek" tatlısı yapmış olup mihman ve komşularına ağırlama ediyor.
Düğünde gelinin beline aş bağlayan Ahıska Türkleri, eş eve geldikten sonraları da bebeği olsun diyerek kucağına bebek oturtuyor.
Türkiye'de yaşayanlarla nice geleneği örtüşen Ahıska Türkleri, senelerdir ayrı kaldıkları devletlerinde tradisyon görenekleri eşliğinde yaşamı sürdürmenin ve ibadetlerini de ferah ferah yapmanın mutluluğunu yaşıyor.
Sürgünün şahidi Fatime nine, o yılları yaş içre anlattı
Sürgün yıllarını unutamayan ve bu biberli vakaya 14 yaşlarında şahitlik fail 91 yaşındaki 5 bebek anası Fatime Ahmet, AA muhabirine, sürgün yıllarını gözyaşları içre anlattı.
Fatime Ahmet, 1944'te köylerine mevrut Sovyetler Birliği askerlerinin dü sayaç bünyesinde köyü bırakma etmelerini istediğini, askerlerin çıkarlarını evlerinden çıkartıp ortak bölgede toplayıp peşi sıra katar istasyonuna götürdüğünü söyledi.
Bindirildikleri vagonlarda tahminî ortak ay trenle gezi yaptıklarını aktaran Ahmet, "Sürgün yıllarında ortak ay trenle defa geldik, ölülerimizi suya attılar, onlara cemaat çıkamadık. 6 yıl ilkin vatanımıza geldik, Allah razı olsun bizlere cemaat çıktılar. Şimdiye derece sahibimiz yoktu, deminden cemaat çıkanımız var." dedi.
Trenle Özbekistan'a gittiklerini ve burada levent boylu müddet yaşadıklarını özetleyen Ahmet, Özbeklerin az da olsa çıkarlarını sahiplendiklerini dile getirdi.
Ahmet, elan sonraları gittikleri Ukrayna'dan Türkiye'ye getirilmelerinde alın teri dökenlere afsun ederek, "Kim bizi buraya getirdiyse Allah onlardan razı olsun, ana babalarına yağmur olsun. Bizim yurdumuz burasıdır. Cumhurbaşkanımız Erdoğan iyi olsun, Allah onu başımızdan kem etmesin." dedi.
"Sürgün itici şita vaktindeydi, trende açlıktan, susuzluktan ölen baş döndürücü olmuş"
73 yaşındaki Kahraman Sefer ise Özbekistan'da doğup büyüdüğünü belirterek, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Sürgün yıllarında ortak geceleyin askerler gelmiş, 2 sayaç müsaade vermişler ve büyüklerimizi evlerinden çıkarmışlar. O devir 'Sizi değişik yere götüreceğiz, Almanlar geliyor, sizi buradan çıkartacağız, gine art geleceksiniz.' diyerek büyüklerimizi kandırmışlar. O devir adamların bütünü savaşta, kadınlar, yaşlılar ve ayrıntılar köyde kalmış. Herkesi ortak bölgeye toplamışlar, otomobillerle götürüp ağırlık trenlerine yüklemişler. Sürgün itici şita vaktindeydi, trende açlıktan, susuzluktan ölen baş döndürücü olmuş. Ölenleri trenden alçak atıyorlarmış. Gömmeye fark müsaade vermiyorlarmış. Çok milletimiz yolda kırılmış."
Sürgün sonrası ailesinin Özbekistan'a yerleştiğini ve araç bulamadıkları düşüncesince güç eyyam geçirdiklerini kail Sefer, Ukrayna'dayken seslerini duyan Erdoğan'a teşekkürname ederek, "Cumhurbaşkanımız Erdoğan sesimizi işitti, bizleri Ukrayna'dan alıp Türkiye'ye getirdi. Adetlerimizi, geleneklerimizi, düğünlerimizi ayrımsız biçimde burada bitmeme ettiriyoruz. Allah'a şükür evlerimiz var, Allah Türk devletinden razı olsun, bizlere iyi evler verdi." dedi.
Ahıska Türkleri şehremaneti sedir üyesi ve kocabaşı oldu
Dünya Ahıska Türkleri Birliği (DATÜB) Erzincan Temsilcisi Vahit Mirza, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın emriyle 2015'in ara ayında geldikleri Türkiye'de Erzincan halkının çıkarlarını bağrına bastığını vurguladı.
Üzümlü halkıyla bütünleştiklerini, Ahıska Türkü 4 ferdin mahalle muhtarı, kendisinin ise Üzümlü Belediye Meclis Üyesi bulunduğunu kail Mirza, "Allah Erzincan ve kaza halkından razı olsun. Burada tek yabancılık hissetmedik, bizi bağırlarına bastılar, ortak sokum ekmeklerini bizimle paylaştılar, abi ahi olup yaşamlarımızı sürdürüyoruz. Milletimize, devletimize işlev etmeye bitmeme etmekteyiz. Burada dilimiz de dinimiz de bir, onun düşüncesince Türkiye'de 6 senedir tek yabancılık hissetmedik, özlük örf adetlerimizi yaşıyoruz, düğünlerimizi yapıyoruz, yerel giysilerimizi giyiyoruz." diyerek konuştu.
"Babam 'vatanım' deyip ağlaya ağlaya öldü, Türkiye'miz mevcut olsun"
Üzümlü ilçesindeki Ahıska Türkü aileler, sürgünde yaşamıni yitiren yakınları düşüncesince veladet okutup tradisyon ve göreneklerine makul biçimde şerbet ağırlama edilip yemekler dağıttı.
Kur'an-ı Kerim ve Mevlid-i Şerif okuyup sürgünde ölüm fail yakınlarını andıklarını kail Anise Muhammedli, kendilerine cemaat çıkan Erdoğan'a teşekkürname etti.
Muhammedli, "Babam 'Vatanım' deyip ağlaya ağlaya öldü. Onlar bu günleri göremedi, bizlere bu haset gösterenlere Allah levent boylu yaşam versin. Türkiye'miz mevcut olsun." dedi.
Artık dünyanın nice durumunda tanındıklarını ve gururla Türk olduklarını söylediklerini aktaran Muhammedli, "Orta Asya'da 'Türk'üz' diyemiyorduk, Türk'üz diyerek bizlere herhangi ortak nesne diyorlardı. Orada da dilimizi, dinimizi, namusumuzu yitirmedik. Biz Müslümanız, Türk'üz, bu Türkiye'nin vatandaşıyız. Kız alıp veriyoruz, lakin Özbekistan'da, Ukrayna'da kızımızı vermiyorduk." dedi.
Üzümlü Yunus Emre Mahallesi Muhtarı Elmira Elisegil de "Sürgünde ölüm fail geçmişimize Allah yağmur eylesin. Onların ruhu düşüncesince veladet okutuyoruz, anadan görme yemeklerimizi yapmış olup dualar sonrası yiyoruz. Allah hiç kimseye ortak elan bu sürgünü yaşatmasın. Türkiye'de anadan görme halis muhlis adetlerimiz yaşatmaya bitmeme ediyoruz." ifadesini kullandı.