Zufar
Yol kenarlarında dolaşan, dağlarda tepelerde otlayan develer ülkenin güneyindeki Zufar ilinde bayağı manzaralardan. Hatta burada araçlar, uzaktan geçmeleri düşüncesince develere kez veriyor.
Bölgelere uyarınca tüylerinin renkleri ayrımlılık yayınlayan Umman develeri, Zufar'da çoğu kez siyaha yakın, ülkenin yıldız kesimlerinde ise kırmızı, solgun ve alkan olabiliyor.
Umman halkının deve yetiştiriciliğine başta bu mesleğin gelirinin erdemli olması ve deve yarışlarının düzenlenmesinin arkası esna hâlâ beraberinde tomar özen göstermeye başladığı belirtiliyor.
Pek baş döndürücü deve cinsinin bulunmuş yer aldığı Umman'da en meşhuru, kabileler çeşidinden değer edilen birtakım özelliklere erbap bulunan "El-Asail" yerine bilinen deve.
Kültürel kalıt ve barışma kaynağı
Ummanlı deve yetiştiricisi Suheyl Ahmed Said Katan, AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, "Develer, Zufar halkı düşüncesince beraberinde servet. Kentsel çıkma ve çağcıllaşma sürecinden evvel de tamamı ülkeyi sırtlarında taşımış bulunan develer, baş döndürücü emektar senelerden beri mevcud kültürel beraberinde miras." dedi.
Develerin, diyar tarihinde ve uygarlığında ehemmiyetli görevi ve muhterem beraberinde noktayı olduğuna ayraç fail Katan, develerin bollukta ve darlıkta binek; çölde, tepede veya dağda esas muvasala ara bulucu olmasının yanı esna et ve motorin tedarikinde ehemmiyetli beraberinde pınar bulunduğunu dile getirdi.
Katan, deve sütünü kendilerinin kullandığını gerekseme biçiminde de sattıklarını, başkaca deve yetiştiriciliğinin hükümetin yükünün hafifletilmesi ve işsizlikle mücadeleye yardım sağladığını aktardı.
"Develer, yaşantımızın beraberinde parçası, onlarla beraberce yaşıyoruz." diyen Katan, deve sahibi Ummanlıların, değer sahibi olduğunu; herhangi beraberinde şeyi bıraksalar da develerinden ayrılmadıklarını söyledi.
Katan, yetiştirdiği develerden bazılarının, lehçe ve evcil yarışmalara katılarak sağlam baş döndürücü rütbe kazandığını paylaştı.
Baharın geldiği "hatıl" mevsimi
Develerin, çoğalan meralarda, tepelerde serbestçe gezindiği ve elleme beslendiği mevsime "hatıl" ismi verildiğini aktaran Katan, bu dönemde, efsanevi yetiştiricilerinin masraflarının da azaldığını belirtti.
Katan, develerin, güzün 3 ay süresince ovada kaldıktan sonraları efsanevi yetiştiricilerinin "hatıl" mevsimini duyuru ettiğini ve meraların verimli, ağaçların koyu ve ayrışık yer aldığı vadilere yönelmeye değişmeyen verdiklerini aktardı.
Ummanlı deve yetiştiricisi, bu mevsimde, bayağı günce yaşamın koşuşturmacasını beraberinde kenara bırakarak, eksiksiz beraberinde manzaraya erbap tabiatın kucağında kelimesiz geçinme geçtiklerini dile getirdi.
Bahara denktaş mevrut bu mevsimin, yaşamın stresinden uzaklaşma ve kendini arındırma yerine görüldüğünü tamlayan Katan, birtakım çalışanların, çandır yaşamı ile doğayı birleştiren bu en dobra anların keyfini değdirmek düşüncesince tatile çıktığını, izinlerini bu zamana denktaş getirdiğini kaydetti.
Kültürel mirasın korunması düşüncesince büyüklük desteği
Devlet, develerin ehemmiyetli gösteriş oynadığı Umman kültürel mirasını arkalamak düşüncesince 1989'da Sultanlık Mahkemesi Divanına ilişkin Deve İşleri Genel Müdürlüğünü kurdu.
Deve İşleri Genel Müdürlüğü, millî kutlamalar ve ayrışık etkinliklerin yanı esna deve yarışları ve anadan görme Arda Koşusu kabilinden etkinlikler düzenliyor.
Tarım ve Balıkçılık Bakanlığı istatistiklerine göre, 2019 senesinde ülkede tahminî 279 bin deve bulunurken, bunlardan 9 bin kadarı yarışlara katılıyor.