Zufar
Yol kenarlarında dolaşan, dağlarda tepelerde otlayan develer ülkenin güneyindeki Zufar ilinde bayağı manzaralardan. Hatta burada araçlar, uzaktan geçmeleri düşüncesince develere kez veriyor.
Bölgelere mucibince tüylerinin renkleri ayrımlılık yayınlayan Umman develeri, Zufar'da çoğu kez siyaha yakın, ülkenin şimal kesimlerinde ise kırmızı, soluk ve alkan olabiliyor.
Umman halkının deve yetiştiriciliğine başta bu mesleğin gelirinin erdemli olması ve deve yarışlarının düzenlenmesinin peşi esna elan yanında tomar dikkat göstermeye başladığı belirtiliyor.
Pek baş döndürücü deve cinsinin bulunmuş yer aldığı Umman'da en meşhuru, kabileler çeşidinden öz saygı edilen birtakım özelliklere eş bulunan "El-Asail" kendisine bilinen deve.
Kültürel kalıt ve anlaşma kaynağı
Ummanlı deve yetiştiricisi Suheyl Ahmed Said Katan, AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, "Develer, Zufar halkı düşüncesince yanında servet. Kentsel yayımlanma ve çağcıllaşma sürecinden ilk de hepsi ülkeyi sırtlarında taşımış bulunan develer, baş döndürücü emektar yıllardan beri mevcud kültürel yanında miras." dedi.
Develerin, dünya tarihinde ve uygarlığında ehemmiyetli görevi ve muhterem yanında noktayı olduğuna ayraç fail Katan, develerin bollukta ve darlıkta binek; çölde, tepede veya dağda esas muvasala ara bulucu olmasının yanı esna et ve mazot tedarikinde ehemmiyetli yanında pınar bulunduğunu dile getirdi.
Katan, deve sütünü kendilerinin kullandığını gerekseme şeklinde de sattıklarını, başkaca deve yetiştiriciliğinin hükümetin yükünün hafifletilmesi ve işsizlikle mücadeleye yardım sağladığını aktardı.
"Develer, yaşamımızın yanında parçası, onlarla baş başa yaşıyoruz." diyen Katan, deve sahibi Ummanlıların, öz saygı sahibi olduğunu; rastgele şeyi bıraksalar da develerinden ayrılmadıklarını söyledi.
Katan, yetiştirdiği develerden bazılarının, diyalekt ve yerli yarışmalara katılarak katı baş döndürücü rütbe kazandığını paylaştı.
Baharın geldiği "hatıl" mevsimi
Develerin, artağan meralarda, tepelerde serbestçe gezindiği ve elleme beslendiği mevsime "hatıl" ismi verildiğini aktaran Katan, bu dönemde, efsanevi yetiştiricilerinin masraflarının da azaldığını belirtti.
Katan, develerin, güzün 3 ay süresince ovada kaldıktan sonraları efsanevi yetiştiricilerinin "hatıl" mevsimini anons ettiğini ve meraların verimli, ağaçların koyu ve muhtelif yer aldığı vadilere yönelmeye değişmeyen verdiklerini aktardı.
Ummanlı deve yetiştiricisi, bu mevsimde, bayağı günce yaşamın koşuşturmacasını yanında kenara bırakarak, tam yanında manzaraya eş tabiatın kucağında kelimesiz geçinme geçtiklerini dile getirdi.
Bahara denktaş mevrut bu mevsimin, yaşamın stresinden uzaklaşma ve kendini arındırma kendisine görüldüğünü tamlayan Katan, birtakım çalışanların, ıssız yaşamı ile doğayı birleştiren bu en dobra anların keyfini değdirmek düşüncesince tatile çıktığını, izinlerini bu zamana denktaş getirdiğini kaydetti.
Kültürel mirasın korunması düşüncesince talih desteği
Devlet, develerin ehemmiyetli gösteriş oynadığı Umman kültürel mirasını arkalamak düşüncesince 1989'da Sultanlık Mahkemesi Divanına ilişkin Deve İşleri Genel Müdürlüğünü kurdu.
Deve İşleri Genel Müdürlüğü, millî kutlamalar ve muhtelif etkinliklerin yanı esna deve yarışları ve anadan görme Arda Koşusu üzere etkinlikler düzenliyor.
Tarım ve Balıkçılık Bakanlığı istatistiklerine göre, 2019 senesinde ülkede kısaca 279 bin deve bulunurken, bunlardan 9 bin kadarı yarışlara katılıyor.