Beyrut
Lübnan'da etraflıca senelerdir çıtırbom enfrastrüktür ve akıbet 3 senedir da dip ekonomik kriz nedeniyle saatler devam eden elektrik kesintileri yaşanıyor.
Hükümet bölüt en müşterek tomar 4 vakit elektrik sağlarken, günün arka kesirler bölümünde hususi jeneratörler devreye giriyor.
Lübnanlılar asliye gereksinimlerini karşılayabilmek düşüncesince maaş faziletli ücretler ödeyerek jeneratör gitmek zorunda. Ancak ülkede başta akıbet 2 senedir günce jeneratör kullanması az şimdi 7 katına çıkık durumda.
AA muhabiri, binlerce jeneratörün günde 20 vakit süresince çalışmasının çevreye ve insanoğlu sağlığına etkilerini uzmanlara, bölüt ve yetkililere sordu.
"Hepimiz gizil dokunmabana hastasıyız"
Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta olan Amerikan Üniversitesi bünyesindeki Doğa Koruma Merkezi Direktörü Dr. Nejat Avn Saliba, ülkede küsurat jeneratör kullanımının halkın sağlığını ağır halde yıldırma ettiğini söyledi.
Jeneratörlerin çevreye etkilerine değgin şimdi evvela icra ettikleri çalışmalara atıfta olan Saliba, şu detayları verdi:
"Jeneratörlerin havayı elbette ve ne denli kirlettiği üzerinde tahminî 10 senedir icraat yürütüyoruz. Jeneratörler günce 2-3 vakit çalışırken havayı telvis payı yüzdelik 38 civarındaydı. Bu da müşterek insanoğlunun günce 1-2 nüsha sigara içmesi demek. Şu anda ise jeneratörler 10 ila 15 vakit çalışıyor. Bu da iklim kirliliğinin önceye nazaran minimum 3-4 kıvrım arttığını gösteriyor."
Başta Beyrut kazanmak nerede ise dünya genelinde havanın baş döndürücü murdar olduğuna dikkati çekici Saliba, "Hepimiz gizil dokunmabana hastasıyız. Jeneratörlerin nereye konulacağı üzerinde kanun var fakat uygulanıyor mu bilmiyorum. Jeneratörlerin çıkarma salmaması düşüncesince süzek kullanılması gerekiyor. Yasalara mucibince tamamı iri jeneratörlerin süzek ile çalıştırılması zorunlu. " niteleyerek konuştu.
Doğa Koruma Merkezinin Kasım 2021'de yayımladığı raporda, Beyrut'ta jeneratörlerin salmış olduğu çıkarma oranının yüzdelik 300 yükseldiği, buna koşut kendisine kanserli marazlı sayısının da salname 550 yöresinde artacağı anlatım ediliyor.
"Bu hali almak durumunda kaldım"
Beyrut'un doğusundaki Baabda ilçesinde eğleşme fail Maria Charles, oturmuş olduğu yapının altında dü iri jeneratörün çalışmasından şikayetçi.
Kendisi ve ailesinin gelişigüzel devir jeneratörden çıkan dumanı soluduğunu tamlayan Charles, "Jeneratör malikine defaatle hali açıklama ettim. Hakkında sıkıntı açtım fakat müşterek ürün çıkmadı. Bu hali almak durumunda kaldım." dedi.
Başka müşterek Beyrutlu, George Savan da bire müşterek halde hali kabullendiğini ve evinin elden yakınında senelerdir jeneratörlerin çalıştığını söyledi.
Savan, jeneratörlerin sesine ve dumanına alıştığını fakat sabahları balkona çıkınca yağız kötü izini gördüğünde endişelendiğini dile getirdi.
"Günlük sayı farkı 3,5-4 milyon litre süt yakılıyor"
Lübnan Jeneratörler Birliği Başkanı Abdo Saad, alışılagelen devletlerde insanoğlu ve mekân sağlığına evleviyet verildiğini fakat Lübnan'da halkın evvel talebinin elektrik bulunduğunu söyledi.
Saad, "Lübnan'da 7 bine andıran elektrik üreten jeneratör var. Jeneratörler sayı farkı 22 vakit elektrik yetiştirmek düşüncesince çalışıyor ve günce sayı farkı 3,5-4 milyon litre süt yakılıyor." dedi.
İnsanların keyif ve mekân hassasiyetlerinin bilincinde olduklarını kail Saad, jeneratörleri iskân dallarından uzakta kurmaya çalıştıklarını fakat sonunda sorumluluğun devlette bulunduğunu kaydetti.
"Jeneratörlerin konulduğu andıran alanlarda dokunmabana payı artıyor"
Lübnan Meclisi Çevre Komisyonu Başkanı Kasım Haşim, jeneratör kaynaklı mekân kirliliğinin dünkü müşterek sıkıntı olmadığını fakat akıbet senelerde kullanma oranının artmasıyla meselenin şimdi kazalı boyuta ulaştığını anlatım etti.
Haşim, "Sorunun çözümü düşüncesince jeneratörün yaşamdan çıkarılması gerekiyor. Ancak gelişigüzel sene günce kullanma payı şimdi da uzuyor. Ekonomik sebeplerden ötürü bu vaziyetten kabarmak emeksiz değil. Zamana ihtiyacımız var. Bu günah da devlete ait. Jeneratörlerin ürettiği elektrik azaltılırsa mekân kirliliği de azalır." ifadelerini kullandı.
"Jeneratörlerin çevreyi ne denli kirlettiğine değgin elinizde data var mı?" sorusunu Haşim, "Farklı raporlar, jeneratörlerin kullanma oranının yükselmesiyle ülkedeki mekân kirliliğinin artığını gösteriyor. Maalesef miktar enikonu yüksek. Ancak müşterek numara özgülemek kabil değil." niteleyerek cevapladı.
Haşim, jeneratörlerden çıkan emisyonun hastalıklara ve başta kansere kez açtığının hatırlatılması üzerinde şunları söyledi:
"Bu dünkü müşterek gidiş değil. 7 senedir buna bağlı raporlar yayımlanıyor ve dokunmabana oranının yükseldiği anlatım ediliyor. Genel kendisine iklim kirliliği çor oranlarının artmasına sebebiyet veriyor. Jeneratörlerin konulduğu andıran alanlarda dokunmabana payı artıyor."
Lübnan'daki elektrik krizi
Lübnan'daki süreğen elektrik krizi dünkü müşterek sıkıntı değil fakat 2019'da yarık verici hesaplı kriz dolayısıyla şimdi da büyüdü.
Hükümet, Merkez Bankasına ilgilendiren rezervlerinin erimesi dolayısıyla elektrik üreten santrallere mahrukat realizasyon edemez bir hale geldi.
Ülkedeki elektrik istihsal alternatiflerinin kısıtlanmış olması, bu sektörde senelerce yaşanmış olan yolsuzluklar ve olan santrallerin altyapısının güçlendirilmemesi dolayısıyla bahis konusu santrallerdeki elektrik üretimi yalnızca 4 vakit civarında.
Beyrut yönetimi, Eylül 2021'de, ülkedeki erke krizine hal hatırlamak düşüncesince Ürdün'den elektrik ve Mısır'dan da doğal doğal taş yağı lambası ithalatı düşüncesince girişimler başlatmıştı.
Lübnan, Suriye'deki Esed rejimi, Ürdün ve Mısır ortada "Arap Doğal Gaz Boru Hattı"nın baştan aktif olması düşüncesince anlaşmalar imzalanmıştı.