Şanlıurfa
Şanlıurfa'da mezbahadan alındıktan sonradan toprağa gömülen ve henüz sonradan kestirmece 2 sene kuruması düşüncesince güneşte bekletilen koç, camız ve sığır boynuzundan meydana getirilen mahsulat emlak içi ve emlak dışından uyanıklık görüyor.
Türkiye'deki önemli mızrap ayak tarağı ustalarından 42 yaşındaki Mahmut Çaycı, Şanlıurfa Valiliğine ilişkin ŞURKAV Vakfı bünyesindeki Rızvaniye Külliyesi'ndeki atölyesinde koç, camız ve sığır boynuzlarını rengarenk taraklara dönüştürüyor.
Yaklaşık 20 senedir atılmış boynuzları türlü işlemlerden geçirerek yapıta muhavvil Çaycı, Bozova Halk Eğitim Merkezi'nde planlı kurslarda sanatını dinç nesillere aktarıyor.
Boynuzlardan meydana getirilen saf mahsulat uyanıklık görüyor
Kültür ve Devlet Sanatçısı Mahmut Çaycı, AA muhabirine, unutulmaya beniz tutmuş bu sanatı kestirmece 20 senedir yaptığını söyledi.
Sanatını Şanlıurfa Valiliğinin desteği ile sürdürmeye çalıştığını tabir fail Çaycı, türlü vilayetlerde planlı festivallerde ve etkinliklerde bu sanatı tanıtmaya çalıştıklarını belirtti.
Tarağın geçmişinin baş döndürücü eskilere dayandığını özetleyen Çaycı, şu şekilde konuştu:
"Kendi imkanlarımla tarağın tarihini araştırmaya çalıştım. Tarağın geçmişi baş döndürücü eskilere derece gidiyor. Kanaatimce evren mevcut iyice ayak tarağı da olmuş. Yaptığımız taraklar boynuzdan daima saf bulunan ve rastgele ortak plastik yahut uran verim yardımı yok. Keçi, koç, camız ve sığır boynuzlarından yapıyoruz. Genellikle atılmış vaziyetteki bu boynuzları mezbahalardan, kasaplardan realizasyon ediyorum. Topladığım boynuzları kestirmece 2 sene güneşte kuruttuktan sonradan el işi başlıyorum. Boynuzlar kuruduktan sonradan içre ilik kendinden boşalıyor ve işlenişi henüz kolaylaşıyor. Bu ürünlerden ilkin tarak, bıçak sapı ve türlü bezgi eşyaları yapıyorum. Bunlar emlak içre bulunduğu derece emlak haricinde da uyanıklık görüyor. Gelen havale dair Almanya, Hollanda, Fransa, Avusturya ve İskoçya derece devletlere de gönderiyorum."
"Saçta elektriklenme, intizar yahut kepeklenme yapmıyor"
Boynuzların yapısının pus izi derece birbirinden değişik bulunduğunu vurgulayan sanatkar Mahmut Çaycı, şunları kaydetti:
"Boynuzların yapısı baş döndürücü farklı. Üzerindeki deseni yahut kalın olması derece nitelikleri oluyor. Bir boynuzdan bir fazla aşırı devir ortak ayak tarağı çıkıyor. Kurumuş boynuzu el işi müheyya bir vaziyete getirdikten sonradan presliyoruz henüz sonradan da alevde yakarak henüz berk bir vaziyete getiriyoruz. Boynuzdan meydana getirilen taraklar doğal, saça rastgele ortak ziyanı yok. Saçta elektriklenme, intizar yahut kepeklenme yapmıyor."
Çaycı, plastik yahut uran tipi tarakların saçta kırılma, elektriklenme ve kepeklenme yaptığını öne sürerek, "Bunun birlikte bu kemikten yahut boynuzdan mahsulat bizim kültürümüzü yansıtıyor. Annelerimizin, kız kardeşlerimizin çeyizinde bulunurdu. Her evde bu ürünler ile ilgilendiren behemehâl ortak anı vardı. Gelip burada bunu gördüklerinde 'benim annemde yahut ninemde de vardı' sanarak söylüyorlar. Bu sanatı ömrüm bulunduğu sürece yaşatmaya çalışacağım. Bu bizim kültürümüz, kültürümüzün kaybolmasına gönlüm el vermiyor. Bunu neşelendirmek düşüncesince el yetişek merkezindeki kursta dinç nesillere öğretiyorum." sanarak konuştu,
Boynuzdan ayak tarağı yapmayı öğrenen Çaycı'nın 12 yaşındaki çırağı Ömer Özkan de eğitiminin birlikte sanat da öğrendiğini belirterek "Daha önceki sokakta rastladığım boynuzların hakeza elleme ürünlere dönüştüğünü gitmek beni hayrete düşürdü. Ustamdan baş döndürücü nesne öğreniyorum. Gelecekte elleme ortak sanatkar olup ego de ustam derece bunu doğacak nesillere inşallah aktarırım." ifadesini kullandı.