Washington
ABD merkezli Stratejik Uluslararası Etütler Merkezi (CSIS), BM şemsiyesi altında Suriye'ye cari milyonlarca doların izini sürerken bu yardımların iri birlikte kısmının halihazırda Batılı ülkelerce müeyyide makbul Esed diyetine gittiğini belirleme etti.
CSIS'in raporunda, Esed diyetinin yıllardır ülkeye mevrut insancasına yardımları öz destekçilerinin bulunmuş yer aldığı alanlara ve askerlerine kaydırdığının bilindiği, rejimin nakdî yardımların yarısından fazlasını da düzey manipülasyonuyla namına yönlendirdiği tabir edildi.
Raporda, "Suriye hükümeti, arsıulusal kuruluşları çarpıtılmış birlikte döviz kurunu kullanmaya zorlayarak 2020'de Suriye'ye iane şartıyla gönderilen gelişigüzel birlikte doların 51 sentinin rejimin eline geçmesini sağladı." ifadesi kullanıldı.
1 ABD dolarının iç savaştan ilk 50 Suriye lirasına denktaş olduğu, harp sürecinde ise 4 bin 700 Suriye lirasına çıkmış yer aldığı tamlanan raporda, Suriye lirası daim bedel kaybederken rejimin, BM ve iane müesseselerinin gönderilmiş yer aldığı paraların Suriye Merkez Bankasının belirlediği 1,500 Suriye lirası üstünden bozdurulmasını sağlamış yer aldığı bildirildi.
Böylece iane şartıyla gönderilen paraların hâlâ sahaya ulaşmadan iri seviyede eridiği, güçlü bunun ABD, Avrupa Birliği ve İngiltere çeşidinden müeyyide listesine tahsil edilen Suriye Merkez Bankasının döviz rezervine imdat sağlamış yer aldığı kaydedildi.
Raporda, Batılı devletlerin 2014'ten buyana salname sayı farkı 2,4 bilyon dolar nakdî iane meydana getirdiği belirtildi. BM'nin itirazları hesabına Suriye Merkez Bankasının dolar kurunu 2 bin 500 Suriye lirasına çıkardığı fakat gine de çağ ortalık değerinden yüzdelik 32 çok yer aldığı tabir edildi.
Raporda, şu anne derece Suriye Merkez Bankasında ne derece mülk bozdurulduğunun bilinmediği, elden 2019-2020 devrinde 779 döviz işlemi yapıldığı belirtildi.
BM iane birimlerinin sabık sene Suriye'de gereç alımı düşüncesince 113 milyon dolar bozdurduğu ve burada ortalık kıymeti üstünden kısaca 60 milyon dolar kaybolma oluştuğu bildirildi. Raporda, 2021 verileri de eklenince bu kaybın 100 milyon doları aştığı kaydedildi.