Sivas
Dünyada hemen Kaz Dağları'nda yayılış gösterdiği tamlanan maydanozgiller familyasından "Peucedanum urbanii " angın endemik bitkiye Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Balıkesir Üniversitesinin yürüttüğü plan kapsamında Kaz Dağları'na 6 kat gidip araştırı özne dü bilgi insanı çeşidinden seneler sonradan baştan rastlandı.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve plan yürütücüsü Prof. Dr. Hüseyin Aşkın Akpulat ile Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitim Bölümü Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuncay Dirmenci, önceki kat 1883 senesinde Kaz Dağları'nda birleşen "Peucedanum urbanii" adlı endemik bitkiyi baştan bilmek düşüncesince plan hazırladı.
Avrupa'daki herbaryumlarda (Kurutulmuş bitki örneklerinin mahsus ortak sistemle düzenlenerek saklandığı yer) sergilenen fakat ortak elan bulunamayan endemik bitkiyi öksemek düşüncesince nice kat Kaz Dağları'na revan Akpulat ve Dirmenci, 10 Eylül 2021'de Bayramiç yöresinde "Peucedanum urbanii"yi yemişli kendisine buldu.
Bölgede baş döndürücü sayıda mevcut "Peucedanum urbanii"den ortak skor toplandı. Bitki, Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesindeki herbaryumda gereç durumuna getirilip kâffesi araştırmacıların hizmetine sunulacak.
Prof. Dr. Hüseyin Aşkın Akpulat, AA muhabirine, projenin Cumhuriyet Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Koordinatörlüğü çeşidinden desteklendiğini söyledi.
"Peucedanum urbanii"nin örneğinin Türkiye'de önceki kat 1883 senesinde Kaz Dağları'nda "Sintenis" adlı araştırman çeşidinden toplandığını özetleyen Akpulat, "Bu bitki örneği göz boncuğu ortak yerde biliniyordu ve bu kip 1883 yılından itibaren göz boncuğu toplanmamıştı. Edinburgh'taki herbaryum ziyaretlerinde bu örnekleri gördüğümüzde, bunların meyvelerinin olmadığını gördük ayrıca 1945 senesinde Türkiye florası yazıldığında bu kip merkum lakin bu örnekte meal kısımları belirtilmemişti." dedi.
Dünyada hemen Kaz Dağları'nda yayılış yayınlayan "Peucedanum urbanii"yi öksemek düşüncesince elan ilkin 5 deniz Kaz Dağları'na gittiklerini fakat son alamadıklarını tamlayan Akpulat, 6. gidişlerinde örneği bulduklarını dile getirerek, "Bu kip Türkiye herbaryumlarında yoktu. Bu nedenden bu kip baş döndürücü ehemmiyetli ve endemik ortak tür. Biz de ısrarla bu türün ardına icraat ve tetkikat yaptık." niteleyerek konuştu.
"138 sene sonradan yemişli kendisine önceki kat toplandı"
Bitkiyi Prof. Dr. Tuncay Dirmenci ile Kaz Dağları'nda baştan bulmanın mutluluğunu yaşadıklarını özetleyen Akpulat, şunları kaydetti:
"Biz önceki kat yemişli kip topladık ve bu yemişli kip sebebiyle de Türkiye florasındaki az bulunan kısımları tamamlayacağız. Örneğimizi en çelimsiz sürede yazı şeklinde yayımlayacağız. Bunun önemi şu, 1883 senesinde ülkemizden göz boncuğu bitki acemi çeşit kendisine yapılmaktadır ve bu kip bitki elan sonradan göz boncuğu devir toplanmamış, kayıtlarda yok. Yurt haricinde 11 kıta herbaryumda ise bu kip var. Bu örneklerin hiçbirisinde meal bulunmadığı düşüncesince şek vardı. Biz bu örneği 138 sene sonradan baştan biriktirerek esas bulunduğunu ortaya çıkardık. Örnekteki farklılıkları da belirleme ederek en çelimsiz sürede yayımlayacağız. Kaz Dağları'nda bu bitkinin de varlığını belirleme etmiş olduk."
Doğadan birleşen bitki türlerinin ortak örneğinin herbaryumlarda saklandığını tamlayan Akpulat, bitkinin adı, toplandığı yer, tarih, yükselti, toplayan bireyin ve bitkiyi adlandıran bireyin ismi mukayyet etiketle kartonlara yapıştırılıp korunduğunu tabir etti.
Akpulat, bitkilerden tahsil edilen herbaryum örneğinin, o bitkinin bulunmuş olduğu yerle ait ilmî iddia bulunduğunu da laflarına ekledi.